Εποχική γρίπη

Το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από ιούς διαφορετικούς από τους ιούς της γρίπης (π.χ. ρινοϊός). Τα συμπτώματά του συνήθως είναι πιο ελαφρά, περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό (καταρροή, φτάρνισμα, πονόλαιμος), διαρκούν λιγότερο, ενώ σπάνια συμβαίνουν επιπλοκές. Σε κάθε περίπτωση ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλευτεί τον ιατρό του, ώστε να γίνει σωστή διάγνωση μεταξύ γρίπης και κοινού κρυολογήματος.

Κρούσματα γρίπης εμφανίζονται κάθε χρόνο με αυξημένη συχνότητα κατά τους χειμερινούς μήνες. Στην Ελλάδα η περίοδος της γρίπης διαρκεί από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο, µε έξαρση μεταξύ Ιανουαρίου – Μαρτίου. Το ποσοστό προσβολής των παιδιών είναι μεγαλύτερο, ενώ οι ηλικιωμένοι νοσηλεύονται σε μεγαλύτερο ποσοστό στα νοσοκομεία. 

Στην Ελλάδα η διαχρονική παρακολούθηση του νοσήματος έχει δείξει ότι η δραστηριότητα της γρίπης συνήθως αρχίζει να αυξάνει κατά τον μήνα Ιανουάριο και κορυφώνεται κατά τους μήνες Φεβρουάριο – Μάρτιο.

Η μετάδοση πραγματοποιείται:

• μέσω σταγονιδίων με τον βήχα ή το φτάρνισμα 
• με την άμεση επαφή με μολυσμένες επιφάνειες
• παράγοντες, όπως ο ψυχρός καιρός και ο συγχρωτισμός (συγκέντρωση πολλών ατόμων σε κλειστούς χώρους) αυξάνουν τη μετάδοση της γρίπης

Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί:

• μια ημέρα πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα 
•  μέχρι 5 με 7 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων

Η νόσος μετά από σύντομη περίοδο επώασης 1 – 4 ημερών εισβάλλει απότομα με χαρακτηριστικά γενικά έντονα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Υψηλό πυρετό
• Ρίγος
• Κεφαλαλγία
• Μυαλγίες – αρθραλγίες
• Κακουχία και ανορεξία
• Από το αναπνευστικό: ρινίτιδα – πονόλαιμος – ξηρός βήχας (ήπια στην αρχή και εντονότερα αργότερα)
• Από τους οφθαλμούς: πόνος, δακρύρροια, φωτοφοβία

Τα γενικά συμπτώματα της νόσου διαρκούν 2 – 7 ημέρες στους περισσότερους ασθενείς, ενώ η ρινίτιδα, ο βήχας και η κακουχία μπορεί να επιμένουν μέχρι και 2 εβδομάδες ή και περισσότερο μετά την πτώση του πυρετού.

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που όταν εμφανιστούν στα παιδιά θα πρέπει άμεσα να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας. Αυτά τα συμπτώματα είναι:

• υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός
• γρήγορη αναπνοή ή δυσκολία στην αναπνοή
• κυάνωση
• άρνηση για λήψη υγρών ή τροφής
• μειωμένη δραστηριότητα, υπνηλία
• διέγερση ή σπασμοί
• επανεμφάνιση του πυρετού ή επιδείνωση του βήχα ύστερα από βελτίωση των συμπτωμάτων της γρίπης, καθώς και ενδεχόμενη επιδείνωση υποκείμενου χρόνιου νοσήματος (καρδιολογικού, αναπνευστικού, διαβήτη κ.λπ.)

Όσον αφορά τους ενήλικες, τα συμπτώματα για τα οποία θα πρέπει να συμβουλευτείτε άμεσα τον γιατρό σας είναι τα εξής:

• υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός
• δύσπνοια
• πόνος ή αίσθημα πίεσης στο στήθος
• λιποθυμικά επεισόδια
• σύγχυση
• πολλοί ή παρατεινόμενοι έμετοι

Εποχική γρίπη, COVID-19, απλό κρυολόγημα και εποχική αλλεργία: Με ποια συμπτώματα εκδηλώνονται και πώς θα τα ξεχωρίσουμε;

Η εποχική γρίπη έχει κάνει την εμφάνισή της και στη χώρα μας, με κάποια από τα κρούσματα να έχουν καταγραφεί ακόμη και το καλοκαίρι, λόγω της μετακίνησης των τουριστών από βόρειες σκανδιναβικές χώρες και τη μεταφορά του ιού και στη χώρα μας εκτός της συνήθους περιόδου έξαρσης της γρίπης. 

Παράλληλα, συνεχίζει να υφίσταται ο κορωνοϊός, αλλά και οι εποχικές αλλεργίες. Και οι τρεις αυτές ιατρικές καταστάσεις έχουν κοινά συμπτώματα και δεν είναι πάντα εύκολο να διακρίνουμε αρχικά από τι πάσχουμε. 

Παρακάτω ακολουθούν μερικές από τις διαφορές που εμφανίζει η κάθε μία κατάσταση ώστε να είμαστε ενημερωμένοι και έτοιμοι να την αντιμετωπίσουμε!

Εποχική γρίπη

Στην Ελλάδα η περίοδος της εποχικής γρίπης διαρκεί από τον Οκτώβριο με Νοέμβριο έως τον Απρίλιο, µε έξαρση μεταξύ Ιανουαρίου – Μαρτίου. Έχει έντονα συμπτώματα από την έναρξή της και η διάρκειά της κυμαίνεται από 5 έως 7 ημέρες. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Πυρετό/ρίγος
• Βήχα (συνήθως ξηρό)
• Ρινική καταρροή
• Μυαλγίες/αρθραλγίες
• Πονοκεφάλους
• Πονόλαιμο
• Καταρροή
• Διάρροια

Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης της γρίπης είναι ο εμβολιασμός, ιδιαίτερα το φετινό φθινόπωρο, όπου συνεχίζει να υπάρχει και ο ιός της COVID-19. 

COVID-19

Η λοίμωξη με κορωνοϊό είναι μια μεταδοτική ασθένεια του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τον ιό SARS-CoV-2 ο οποίος εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2019 στην Κίνα στην πόλη Wuhan. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακήρυξε τη λοίμωξη από κορωνοϊό πανδημία στις 11/3/2020. Η COVID-19 μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα που μοιάζουν πολύ με αυτά του κοινού κρυολογήματος. Ωστόσο, άτομα με υποκείμενα νοσήματα (σακχαρώδης διαβήτης, καρδιοπάθεια, πνευμονοπάθεια, βαριά ανοσοκαταστολή ) ή μεγάλη ηλικία είναι περισσότερο ευάλωτα και πιο επιρρεπή στην εμφάνιση σοβαρών συμπτωμάτων της νόσου. 

Τα πιο συχνά συμπτώματα της COVID-19 περιλαμβάνουν:

• Πυρετό
• Επίμονο βήχα (συνήθως ξηρό)
• Κόπωση
• Απώλεια γεύσης ή όσφρησης

Πιο σπάνια μπορεί να εμφανιστούν:

• Πονόλαιμος
• Πονοκέφαλος
• Δύσπνοια
• Διάρροια
• Μπούκωμα
• Καταρροή

Η διάρκεια των συμπτωμάτων κυμαίνεται από 1-14 ημέρες.

Απλό κρυολόγημα

Το απλό κρυολόγημα συνήθως παρουσιάζει ήπια συμπτώματα σε σχέση με τη γρίπη και τη νόσο COVID-19. Η διάρκειά κυμαίνεται συνήθως από 7-10 ημέρες και περιορίζεται, κυρίως, στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα. 

Τα συμπτώματά του είναι:

• Φτέρνισμα
• Πόνος στο σώμα
• Πονόλαιμος
• Βήχας
• Μπούκωμα και καταρροή
• Ερεθισμένος φάρυγγας
• Ερεθισμένα μάτια

Πιο σπάνια μπορεί να προκαλέσει πυρετό ή πονοκεφάλους, ενώ δεν προκαλεί διάρροια. 

Εποχική αλλεργία

Η εποχική αλλεργία ή αλλεργική ρινίτιδα είναι η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε μία ξένη ουσία, όπως είναι η γύρη, η σκόνη, το τρίχωμα ζώων, οι διάφορες τροφές κλπ. Δυστυχώς, στην περίπτωση της εποχικής αλλεργίας τα συμπτώματα είναι κοινά με τα συμπτώματα της COVID-19. Η εποχική αλλεργία συχνά περιλαμβάνει συμπτώματα του ανώτερου αναπνευστικού, χωρίς όμως την παρουσία συστηματικών συμπτωμάτων. Τα συνήθη συμπτώματα είναι:

• Επίμονο φτέρνισμα
• Βουλωμένη μύτη
• Βήχας
• Καταρροή
• Τσούξιμο στα μάτια
• Ερεθισμένα και κόκκινα μάτια
• Δάκρυα
• Φαγούρα στα χείλη, στον λαιμό ή το στόμα

Πολύ σπάνια μπορεί να εκδηλωθεί πυρετός.

Η εποχική αλλεργία διαρκεί συνήθως μερικές εβδομάδες ή και μήνες ανάλογα με τον αλλεργιογόνο παράγοντα.

Η γρίπη στους περισσότερους νοσούντες διαδράμει συνήθως χωρίς επιπλοκές. Ωστόσο, τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσουν σοβαρά και να έχουν σημαντικές επιπλοκές από τη γρίπη.

Μερικές από τις επιπλοκές είναι:

• Πνευμονία από τον ιό της γρίπης ή από άλλο μικροοργανισμό
• Αφυδάτωση
• Επιδείνωση κάποιου άλλου νοσήματος π.χ. κρίσεις άσθματος ή παρόξυνση χρόνιας βρογχίτιδας, απορρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στην περίπτωση του σακχαρώδη διαβήτη κ.λπ.
• Ιγμορίτιδα και ωτίτιδα (κυρίως στα παιδιά)

Για τις υπόλοιπες ομάδες του πληθυσμού συνιστάται η επίσκεψη στον γιατρό ή στο νοσοκομείο σε περίπτωση που η γρίπη προκαλεί τα παρακάτω:

• Ξαφνική ζαλάδα
• Δύσπνοια
• Πόνο ή αίσθημα πίεσης στο στήθος ή στην κοιλιά
• Συμπτώματα γρίπης που υποχωρούν και επανεμφανίζονται
• Σοβαρό ή συχνό εμετό

Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο, όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα:

• προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού της γρίπης
• συμβάλλει στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές της γρίπης καθώς και κατ’ επέκταση στη μείωση απουσιών από την εργασία, το σχολείο και κάθε άλλη κοινωνική εκδήλωση

Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί για την προσεχή περίοδο 2021 – 2022 στο γεγονός πως ο ιός της γρίπης θα κυκλοφορήσει παράλληλα με τον ιό SARS-CoV-2, που προκαλεί τη νόσο COVID-19. Αυτή η ιδιαίτερη συγκυρία απαιτεί την πιο πλήρη εφαρμογή του αντιγριπικού εμβολιασμού με προτεραιότητα τον εμβολιασμό ατόμων, που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου. 

Επιπλέον, σημαντικό είναι να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα με σωστή διατροφή και άσκηση.

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας, ο αντιγριπικός εμβολιασμός πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά και κατά προτεραιότητα σε άτομα (ενήλικες και παιδιά) που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:

1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
2. Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:

• Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
• Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
• Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
• Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφροπάθεια
• Χρόνιες παθήσεις ήπατος
• Νευρολογικά -νευρομυϊκά νοσήματα
• Σύνδρομο Down

1. Έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας
2. Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2) και παιδιά με ΔΜΣ >95ηΕΘ
3. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα)
4. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα, που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης
5. Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κλπ.), νεοσύλλεκτοι, ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, καταστήματα κράτησης
6. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων-μεταναστών
7. Άστεγοι
8. Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους

• Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.
• Κατά προτίμηση ο εμβολιασμός θα πρέπει να ολοκληρώνεται τουλάχιστον 4 – 6 εβδομάδες προ της ενάρξεως του ετήσιου επιδημικού κύματος της γρίπης στην Ελλάδα (δηλαδή στα μέσα-μέχρι τέλος Νοεμβρίου).
• Επιπρόσθετα ο εμβολιασμός συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης για άτομα για τα οποία ενδείκνυται ο εμβολιασμός και δεν πρόλαβαν να εμβολιαστούν εγκαίρως.

Το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί ακόμη και την ίδια μέρα με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού -αλλά σε διαφορετικά ανατομικά σημεία- όπως και οποιαδήποτε άλλη μέρα πριν και μετά το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού.

Ωστόσο θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι: 

• Ασυμπτωματικοί ή προσυμπτωματικοί ασθενείς με θετικό εργαστηριακό έλεγχο COVID-19 πρέπει να κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο μόλις ολοκληρώσουν την απομόνωσή τους.
• Ασυμπτωματικά άτομα που ήρθαν σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19 και έχουν αρνητικό εργαστηριακό έλεγχο μπορούν να εμβολιαστούν κανονικά.

Συμπτωματικοί ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 πρέπει να αναβάλλουν τον εμβολιασμό τους μέχρι να ολοκληρωθεί η απομόνωσή τους και να υφεθεί η συμπτωματολογία της νόσου.

Ακολουθώντας μαζί με τον εμβολιασμό και τους παρακάτω κανόνες:

• Να αερίζουμε καλά τα δωμάτιά μας αφού οι ιώσεις και η γρίπη μεταδίδονται με σταγονίδια που αιωρούνται στον αέρα.
• Να βήχουμε και να φτερνιζόμαστε στο χαρτομάντηλό μας ή ακόμα και στο μανίκι μας για να περιορίσουμε το αεροζόλ των ιών που θα εισπνεύσουν οι γύρω μας και έτσι να τους προφυλάξουμε.
• Να αποφεύγουμε τους χειμερινούς μήνες τον συγχρωτισμό, δηλαδή τις κλειστές συγκεντρώσεις.
• Να σαπουνίζουμε καλά και συχνά τα χέρια μας και στη συνέχεια να χρησιμοποιούμε αλκοολούχο αντισηπτικό.
• Να μην αγγίζουμε μάτια, μύτη, στόμα με τα χέρια μας πριν τα πλύνουμε.
• Να μην παίρνουμε αντιβιοτικά για τη γρίπη και τις ιώσεις γενικότερα, αφού τα αντιβιοτικά δεν είναι δραστικά στους ιούς.
• Να μένουμε σπίτι όταν είμαστε ασθενείς.

Να συμβουλευόμαστε τον ιατρό μας ή να πηγαίνουμε στο εφημερεύον νοσοκομείο και να μην παίρνουμε μόνοι μας αντιβιοτικά, εάν εμφανιστεί απότομα υψηλός πυρετός ή δύσπνοια.