Οι μύες που είναι υπεύθυνοι για την κίνηση και τη στάση του σώματος είναι οι σκελετικοί μύες, οι οποίοι με συσταλτικές και χαλαρωτικές ιδιότητες, υπό βούληση κινούν αναλόγως το σώμα (εκούσιες κινήσεις).
Αποτελούν όργανα του ανθρώπινου σώματος και «εργάζονται» τόσο στις ακούσιες όσο και στις εκούσιες κινήσεις.
Η μυϊκή συστολή είναι η ανάπτυξη τάσης σε έναν μυ και χωρίζεται ως εξής:
- Μειομετρική: Είναι η συστολή κατά την οποία το μήκος του μυός μειώνεται, καθώς η τάση που αναπτύσσεται «υπερνικά» την αντίσταση και προκαλείται κίνηση.
- Πλειομετρική: Όπου το μήκος του μυός αυξάνεται, καθώς η τάση που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της συστολής δεν είναι τέτοια που να μπορεί να «κερδίσει» την αντίσταση. Αυτό που προκαλείται όμως είναι μια αναχαίτιση της αντίστασης και έτσι προκαλείται μια ελεγχόμενη κίνηση.
- Ισομετρική: Είναι η συστολή όπου η τάση που αναπτύσσεται είναι μεγάλη, ωστόσο δεν παρουσιάζεται κίνηση και κατ΄ επέκταση το μήκος του μυός δε μεταβάλλεται.
Ο όρος μυϊκή δύναμη αναφέρεται στη μέγιστη δύναμη που δύναται να παράγει ένας μυς ή μία μυϊκή ομάδα σε μια συγκεκριμένη ταχύτητα.
Δύναμη είναι η ικανότητα του νευρομυϊκού συστήματος, μέσα από νευρικές και μεταβολικές διαδικασίες να υπερνικά με μυϊκές συστολές τις αντιστάσεις, να αντενεργεί σε αυτές αλλά και να τις συγκρατεί.
- Ήξερες ότι η δύναμη ενός μυός ή μιας μυϊκής ομάδας μπορεί να εκφραστεί ως προς τη μέγιστη δύναμη, την ισχύ ή ταχυδύναμη, την αντιδραστική δύναμη και τέλος την αντοχή στη δύναμη;
- Ήξερες ότι στα περισσότερα αθλήματα, οι μορφές δύναμης που λαμβάνουν χώρα δεν είναι σχεδόν ποτέ λιγότερες από δύο;
Η μυϊκή ενδυνάμωση αναφέρεται στη διαδικασία αύξησης της μυϊκής δύναμης μέσω σωματικών ασκήσεων, με αντικείμενο τις μορφές έκφρασης της δύναμης, τους τρόπους αξιολόγησής της και τρόπους αύξησης της μυϊκής μάζας. Είναι μια σωματική δραστηριότητα με στόχο τη βελτίωση της μυϊκής ικανότητας ενός ατόμου, όπου στα πλαίσια ενός προπονητικού πλάνου εφαρμόζονται ασκήσεις αντιστάσεων, δηλαδή βάρη.
- Ήξερες ότι η μυϊκή ενδυνάμωση συμβάλει στη βελτίωση της καθημερινής δραστηριότητας ενός ατόμου, τόσο μέσω της σωματικής δύναμης και της ευκινησίας που αναπτύσσει, όσο και από την ενίσχυση της ισορροπίας του;
- Η ισορροπία εξαρτάται από τη δύναμη των μυών, που συγκρατούν τα πόδια μας. Όσο ισχυρότεροι είναι αυτοί οι μύες, τόσο καλύτερη είναι η ισορροπία μας.
Για να γίνει κατανοητή η έννοια της αντοχής, πρέπει να γίνει μια αναφορά στην κόπωση. Ως Κόπωση ορίζεται μια παροδική μείωση της απόδοσης ενός ατόμου με κύρια αιτία τη μείωση των ενεργειακών αποθεμάτων όπως του γλυκογόνου και της φωσφοκρεατίνης.
Η Αντοχή θεωρείται ότι αποτελεί τη «βάση» της φυσικής κατάστασης ενός ατόμου και εκφράζει την ικανότητα αντίστασής του στην κόπωση. Επομένως, ως αντοχή ορίζεται η ικανότητα ενός ατόμου να αντιστέκεται «ψυχή τε και σώματι» για αρκετό διάστημα σε μια επιβάρυνση, η οποία έχει τέτοια διάρκεια και ένταση με αποτέλεσμα να το οδηγήσει στην κόπωση. Στον ορισμό της περιλαμβάνεται και η ικανότητα γρήγορης αποκατάστασής του έναντι της επιβάρυνσης. Έτσι, εν συντομία, η αντοχή είναι η ικανότητα αντίστασης στην κόπωση και γρήγορης αποκατάστασης.
Κατά την αερόβια αντοχή, η αποδόμηση του γλυκογόνου, της γλυκόζης και των λιπών με τη συμμετοχή του οξυγόνου εκφράζει τον αερόβιο ενεργειακό μεταβολισμό, όπου τελικά προϊόντα του είναι το νερό και το διοξείδιο του άνθρακα τα οποία και αποβάλλονται μέσω της ούρησης και της αναπνοής αντίστοιχα. Η παραγωγή ενέργειας (αερόβια οξείδωση) επιτυγχάνεται σχετικά αργά, ενώ η ποσότητα απελευθέρωσής της χρονικά είναι σχετικά μικρή. Ωστόσο, η συνολική ποσότητα ενέργειας που παράγεται είναι σχετικά μεγάλη.
Κατά την αναερόβια αντοχή, η παραγωγή ενέργειας η οποία χαρακτηρίζεται από την απουσία οξυγόνου, χωρίζεται στην αναερόβια αγαλακτική και στην αναερόβια γλυκόλυση. Στην αναερόβια αγαλακτική διαδικασία τα αποθέματα ενέργειας βρίσκονται αποθηκευμένα στα μυϊκά κύτταρα και τελικά προϊόντα της είναι η κρεατίνη και η τριφωσφορική αδενοσύνη. Στην αναερόβια γλυκόλυση το τελικό προϊόν είναι το γαλακτικό οξύ, το οποίο αποτελεί πηγή ενέργειας ανάγκης για τον οργανισμό. Η παραγωγή ενέργειας (αναερόβια γλυκόλυση) επιτυγχάνεται σχετικά γρήγορα, ενώ η ποσότητα απελευθέρωσής της χρονικά είναι σχετικά μεγάλη. Ωστόσο, η συνολική ποσότητα ενέργειας που παράγεται είναι σχετικά μικρή.
Οι δύο μορφές παραγωγής ενέργειας αλληλοσυμπληρώνονται και δεν αποκλείουν η μια την άλλη. Η επιλογή της μιας έναντι της άλλης, όμως, έχει να κάνει με την ένταση της επιβάρυνσης της κάθε άσκησης και κατ’ επέκταση την παροχή ενέργειας που απαιτείται ανάλογη του χρόνου.
Συγγραφή εκπαιδευτικού υλικού:
Αλέξανδρος Σιτσάνης
Γυμναστής
