Στον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 παρατηρείται διαταραχή έκκρισης ή δράσης της ινσουλίνης. Η εν λόγω διαταραχή είναι άμεσα σχετιζόμενη σε μεγάλο βαθμό με την παχυσαρκία, ως αποτέλεσμα του σύγχρονου τρόπου ζωής των ανθρώπων, ο οποίος περιλαμβάνει την κακή διατροφή και την απουσία άσκησης. Για τον λόγο αυτό και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 χαρακτηρίζεται ως «παγκόσμια επιδημία».

Η παχυσαρκία με κύριο χαρακτηριστικό την αυξημένη παρουσία λίπους στον οργανισμό,  ενισχύει την αντίσταση στην ινσουλίνη και σε συνδυασμό με τη διαταραχή παραγωγής της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είναι υπεύθυνες για την εκδήλωση του Διαβήτη τύπου 2. Πιο συγκεκριμένα, μειώνεται η πρόσληψη της γλυκόζης από τον μυϊκό και τον λιπώδη ιστό λόγω της αντίστασης στην ινσουλίνη και παράλληλα μειώνεται και η ρυθμιστική επίδραση της ινσουλίνης στην απελευθέρωση της παραγόμενης από το ήπαρ γλυκόζης.

Η άσκηση αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι ενός υγιεινού τρόπου ζωής, σε συνδυασμό με την υγιεινή διατροφή επιδρούν «θεραπευτικά» στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και κατ’ επέκταση του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 και των συνοδών επιπλοκών του. Η θετική επίδραση της σωματικής άσκησης στον Διαβήτη τύπου 2 έχει να κάνει με την ενεργοποίηση του μεταβολισμού, την ενίσχυση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, τη μείωση του λίπους και τη διατήρηση χαμηλών επιπέδων της αρτηριακής πίεσης.

Σε άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 που εφαρμόζουν ένα ενδεδειγμένο για αυτά πρόγραμμα άσκησης, εμφανίζονται τα εξής:

1. Αυξάνεται η πρόσληψη γλυκόζης από τους ασκούμενους μύες με επακόλουθα φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα
2. Μειώνεται η αντίσταση στην ινσουλίνη και κατ’ επέκταση μειώνεται και η πιθανότητα υπεργλυκαιμικού επεισοδίου
3. Ελαττώνεται η υψηλή αρτηριακή πίεση
4. Αυξάνεται η HDL χοληστερόλη (καλή) και μειώνεται η LDL χοληστερόλη (κακή)

Οι αντενδείξεις για την εφαρμογή άσκησης από άτομα με Διαβήτη τύπου 2 είναι οι εξής:

1. Καρδιακή ανεπάρκεια
2. Στηθάγχη 
3. Αρρυθμίες στην καρδιά
4. Εγκεφαλική και περιφερική νόσο
5. Σοβαρά ορθοπεδικά προβλήματα

Το βασικό πρόβλημα ενός ασκούμενου ατόμου με Διαβήτη τύπου 2 είναι τα υπογλυκαιμικά επεισόδια και οι μυϊκοί σπασμοί (κράμπες) που μπορεί να αντιμετωπίσει και γι’ αυτό καθίσταται αναγκαία η μέτρηση της γλυκόζης πριν από την άσκηση, με ιδανικές τιμές για έναν ενήλικα 110 με 180 mg/dL (σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού), καθώς ο οργανισμός με αυτές τις τιμές γλυκόζης στο αίμα είναι σε θέση να κάνει καλύτερες καύσεις.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ως χρόνια νόσος ορίζεται κάθε νόσος που δεν έχει μεταδοτικό χαρακτήρα και συνήθως εξελίσσεται με αργό ρυθμό σε μεγάλο χρονικό διάστημα. Η συμβολή της «θεραπευτικής» άσκησης σε μεταβολικές χρόνιες παθήσεις όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 και η παχυσαρκία, αφορά στα εξής:

1. Μεταβολή του δείκτη μάζας σώματος (αύξηση της μυϊκής μάζας και μείωση του λίπους)
2. Αύξηση των καύσεων
3. Βελτίωση της διαχείρισης των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα
4. Πρόληψη συνοδών νοσημάτων και/ή επιπλοκών μιας χρόνιας πάθησης όπως καρδιοπάθειες και νεφροπάθειες

Η «θεραπευτική» άσκηση αποτελεί κομμάτι της αγωγής αντιμετώπισης του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, καθώς ενισχύει περαιτέρω τη διαδικασία ρύθμισης της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης στο αίμα με επακόλουθη και τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων που επιφέρει μακροπρόθεσμα ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2. Σε αυτήν την περίπτωση, είναι εξαιρετικά σημαντικό, η εν λόγω «θεραπευτική» άσκηση να είναι εξατομικευμένη, ιδιαίτερα σε πάσχοντες από Διαβήτη που αντιμετωπίζουν την επιπλοκή της νεφροπάθειας ή της νεφρικής ανεπάρκειας και του διαβητικού ποδιού. Επίσης, καθίσταται απαραίτητη η εξατομίκευση του προγράμματος της άσκησης σε πάσχοντες με πολύ υψηλά ή πολύ χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Η επίδραση της «θεραπευτικής» άσκησης στην παχυσαρκία αφορά και επικεντρώνεται στη μείωση του σωματικού λίπους και στην αύξηση της μυϊκής μάζας του πάσχοντα από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Ένα πρόγραμμα διατροφής που δύναται να χορηγηθεί ως «θεραπεία» στην παχυσαρκία ενός ανθρώπου, απουσίας της άσκησης, μπορεί αφενός να οδηγήσει στη ζητούμενη απώλεια λίπους, ωστόσο οδηγεί και στην απώλεια μυϊκής μάζας. Ο συνδυασμός «θεραπευτικής» άσκησης και διατροφής καθίσταται απαραίτητος για την ελεγχόμενη και ποιοτική απώλεια σωματικού βάρους ασθενών με παχυσαρκία.

Η λιπόλυση είναι μια βιοχημική διαδικασία κατά την οποία διασπώνται σταδιακά τα τριγλυκερίδια σε ελεύθερα λιπαρά οξέα και γλυκερόλη. Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα, αποδίδονται στην κυκλοφορία για να χρησιμοποιηθούν από τον μεταβολισμό ως ενέργεια.

Η εξατομίκευση της εφαρμοζόμενης «θεραπευτικής» άσκησης στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας,  κρίνεται αναγκαία προς αποφυγή περαιτέρω επιβάρυνσης αρθρώσεων και μυοτενόντιων τραυματισμών και είναι ανάλογη της κλινικής εικόνας του εκάστοτε ανθρώπου.

Συγγραφή εκπαιδευτικού υλικού:

Αλέξανδρος Σιτσάνης

Γυμναστής